Chế độ ăn uống không lành mạnh, thiếu khoa học dẫn đến thừa cân béo phì là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc thoái hóa khớp.

Tại sao ăn uống không khoa học làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp? 

Chế độ ăn uống thiếu khoa học là việc ăn uống không đảm bảo chế độ dinh dưỡng, ăn quá nhiều thực phẩm chiên rán, dầu mỡ… Không đảm bảo đủ số lượng và chất lượng thức ăn cần thiết cho cơ thể sẽ luôn gây cảm giác mệt mỏi, dễ mắc nhiều bệnh, trong đó còn gây nguy cơ thoái hóa khớp.

Ăn uống không khoa học dẫn tới tình trạng thừa cân, béo phì tạo nên nhiều rủi ro đối với các khớp chịu lực như khớp gối, khớp háng và có có khả năng gây nguy cơ thoái hóa khớp ở tay. Khi trọng lượng dư thừa khiến các khớp phải làm việc quá tải, nguy cơ cao dẫn tới chấn thương và các bệnh lý liên quan đến xương khớp. Chẳng hạn như khi cơ thể quá nặng nề, đầu gối phải chịu một lực gấp 3 đến 6 lần trọng lượng cơ thể khi đi bộ. Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi có mối liên quan giữa sự thoái hóa sụn và tăng tải do béo phì.

Ngoài yếu tố cơ học, còn có các yếu tố liên quan đến chuyển hóa, trao đổi chất cũng có thể giải thích vì sao béo phì làm tăng nguy cơ viêm xương khớp. Cụ thể, thoái hóa khớp tay thường gặp ở những người thừa cân hơn so với người có cân nặng bình thường. Một yếu tố chuyển hóa được nhắc đến là leptin – một hormone được tiết ra bởi mô mỡ và cả tế bào sụn. Leptin có thể đóng vai trò trong quá trình này, tuy nhiên, đây vẫn chỉ là giả thuyết. Ngoài ra, các adipocytokine khác cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến các tế bào trong khớp.

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học cho bệnh nhân thoái hóa khớp

Theo chia sẻ của BS Đào Thị Hảo, Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện TWQĐ 108 trên website của Bệnh viện TWQĐ 108, xây dựng chế độ ăn uống khoa học với các loại thực phẩm khoa học giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cũng như hạn chế tối đa làm trầm trọng hơn bệnh xương khớp.

Trong đó, sữa và các chế phẩm của sửa chứa canxi, photpho và vitamin D tốt cho xương khớp.

Thực phẩm giàu Omega 3 mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể, giúp hạn chế sản xuất các cytokine, enzyme gây phá vỡ sụn, giúp kháng viêm, giảm sưng khớp. Hàm lượng Omega 3 có nhiều trong các loại thực phẩm nhiều mỡ như cá hồi, cá thu, các trích, cá mòi, hàu, trứng, hạt chia, đậu nành… Người trưởng hành nên cung cấp tối thiểu 250- 500mg hàm lượng Omega 3 mỗi ngày rất tốt cho sức khỏe.

Các loại cá nhiều mỡ như cá ngừ, cá trích cũng chứa hàm lượng canxi dồi dào tốt cho sức khỏe xương khớp.

Các loại thực phẩm giàu vitamin:

+ Vitamin K có nhiều trong rau cải, bina, bông cải, bắp cải, dầu đậu nành

+ Vitamin C rất cần thiết cho cơ thể, giúp tạo ra sụn, bảo vệ xương đầu gối, đồng thời cũng là chất chống oxy hóa. Loại vitamin này có nhiều trong các loại trái cây nhiệt đới như đu đủ, ổi, dứa, cam, bưởi… hay các loại rau như súp lơ, bông cải xanh, cải xoăn, ớt chuông…

+ Vitamin D: Một nghiên cứu cho thấy những người có hàm lượng canxi cao trong máu thì mức độ tổn thương xương khớp thấp hơn. Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi, làm giảm sự phá vỡ sụn và giảm nguy cơ thu hẹp không gian khớp. Tăng cường hấp thụ vitamin D bằng cách tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hàng ngày (trước 8h sáng) và bổ sung một số loại thực phẩm giàu vitamin D và canxi như cá hồi, tôm, sửa và các chế phẩm từ sữa, trứng, ngũ cốc…

Beta Caroten: là tiền chất của vitamin A, đóng vai trò thiết yếu trong việc ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vitamin A. Với khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, Beta Caroten giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng, ngăn chặn sự hình thành các gốc tự do và hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa. Chất này có mặt dồi dào trong các loại rau củ quả màu cam như cà rốt, khoai lang, bí đỏ, ớt chuông, đu đủ…

Curcumin: nghệ chứa curcumin – hoạt chất có thể ức chế các hóa chất gây viêm, rất tốt cho người viêm xương khớp.

Bioflavonoid là hợp chất có đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp vô hiệu hóa các gốc tự do, ngăn ngừa tổn thương tế bào và hỗ trợ cải thiện sức khỏe tổng thể. Ngoài ra, Bioflavonoid còn tăng cường hệ miễn dịch và nâng cao khả năng hấp thụ vitamin C của cơ thể. Chúng được tìm thấy nhiều trong các loại thực phẩm như ớt xanh, chanh vàng, quả anh đào, nho…

Trà xanh chứa một loại chất polyphenol có khả năng chống oxy hóa rất mạnh, hỗ trợ tiêu diệt các gốc tự do hiệu quả, làm chậm quá trình lão hóa.

Thoái hóa khớp nên kiêng ăn gì? 

Với những bệnh nhân thoái hóa khớp hoặc có nguy cơ mắc bệnh này nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường vì nó có thể làm tăng những cơn đau khớp và gia tăng tình trạng viêm.

Những thực phẩm nhiều muối làm gia tăng natri cao, thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa tế bào hoàn toàn không tốt cho bệnh nhân thoái hóa khớp.

Thức ăn chứa gluten như lúa mì, yến mạch – gluten một loại protein hoàn toàn không phù hợp vớ người đang mắc bệnh rối loạn thần kinh, ruột kích thích, tiểu đường, viêm cơ…

Thức ăn nhanh, đồ ăn đóng hộp như thịt hộp, xúc xích xông khói… đều có chất sulfit cùng các chất bảo quản khác có thể gây viêm và làm tăng quá trình lão hóa. Đồ ăn đóng hộp cũng chứa nhiều gia vị muối, đường không tốt cho sức khỏe.

Rượu, bia đồ uống có cồn khiến cơ thể bạn tích tụ các chất độc trong gan, làm gia tăng tình trạng mất nước, thiếu ngủ chính là những yếu tố gia tăng tốc độ lão hóa.

Đồ chiên xào và thực phẩm nhiều dầu mỡ có thể làm gia tăng nguy cơ stress oxy hóa và mức độ viêm trong cơ thể. Đặc biệt, những người bị thoái hóa khớp nên hạn chế các món chiên xào, thức ăn nhanh và thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ để tránh làm tình trạng đau nhức trở nên trầm trọng hơn.

Tài liệu tham khảo

–  https://www.laboratoire-labrha.fr/blog/alimentation-arthrose/

– https://benhvien108.vn/dinh-duong-toan-dien-cai-thien-thoai-hoa-khop.htm