Béo phì là một trong những nguyên nhân gây các bệnh lý về xương khớp

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thừa cân béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân gây ra nhiều nguy hại đối với sức khỏe. Hay nói cách khác, thừa cân béo phì thể hiện trọng lượng cơ thể cao hơn so với trọng lượng chuẩn ở một người khỏe mạnh. Tổ chức Y tế Thế giới phân loại, với người trưởng thành (trừ phụ nữ có thai) nếu có chỉ số BMI 25 – 29,9 được xem là thừa cân và chỉ số BMI >= 30 được xem là béo phì. Dấu hiệu dễ nhận thấy nhất của thừa cân béo phì là gia tăng trọng lượng cơ thể và khối lượng mỡ tích tụ tại một số bộ phận: bụng, đùi, eo hay cả ngực…

Béo phì tạo “gánh nặng” như thế nào đến hệ xương khớp?

Béo phì đại diện cho một vấn đề sức khỏe cộng đồng lớn, kèm theo đó là nguy cơ mắc các bệnh y tế nghiêm trọng, góp phần đáng kể vào “gánh nặng” của các bệnh mãn tính trên toàn cầu. Khi tỷ lệ béo phì gia tăng, “gánh nặng” xã hội của các tình trạng khuyết tật, chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe và chi phí chăm sóc sức khỏe cũng tăng lên. Thừa cân – béo phì cũng được chứng minh có liên quan đến đau đầu tái phát và mãn tính ở cả thanh thiếu niên và người lớn.

Tăng chỉ số cơ thể (BMI) cũng là một trong những nguyên nhân gây ra sự phát triển các triệu chứng của rối loạn cơ xương (MSDs). Tỷ lệ mắc bệnh viêm xương khớp và đau thắt lưng được báo cáo ở những người béo phì lần lượt là 34% và 22%. Béo phì có liên quan đến một loạt các bệnh lý cơ xương khớp ở người lớn.

Theo công bố từ Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh tại Hoa Kỳ, hơn 31% người lớn béo phì được các bác sĩ chẩn đoán mắc bệnh xương khớp. Bản chất và mức độ ảnh hưởng của béo phì đối với hệ thống cơ xương và các bệnh lý liên quan không được đánh giá tốt.

Tác hại của béo phì với một số bệnh cơ xương khớp

• Viêm xương khớp: thoái hóa khớp là dạng viêm khớp phổ biến nhất và là nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật mãn tính ở người lớn tuổi. Nghiên cứu đã chứng minh rằng béo phì là yếu tố nguy cơ đáng kể cho sự tiến triển của viêm khớp gối – xương đùi. Một mối liên quan khác khiêm tốn hơn, cũng đã được chứng minh giữa béo phì và viêm khớp ở các vị trí khác như khớp háng, bàn tay và xương chậu – xương đùi, cho thấy rằng cả yếu tố cơ học và chuyển hóa có thể là nguyên nhân gây ra mối liên hệ giữa bệnh viêm khớp và béo phì.
• Viêm khớp gối: béo phì cũng là một trong những yếu tố có nguy cơ cao đối với sự phát triển của viêm khớp gối và  có những ảnh hưởng lâu dài đến khớp gối. Một vài nghiên cứu đã xem xét vai trò của các yếu tố cơ học, cụ thể là lệch khớp, trong việc làm trung gian mức độ nghiêm trọng hoặc tiến triển của thoái hóa khớp đầu gối. Ở những bệnh nhân bị tràn dịch khớp gối, có mối liên hệ giữa BMI và mức độ nghiêm trọng trên ảnh chụp X quang ở những người bị lệch khớp varus, nhưng không phải ở những người bị lệch van tim. BMI có tương quan thuận với tình trạng lệch khớp varus.

Mặc dù mối liên hệ chặt chẽ giữa viêm khớp gối và béo phì đã được chứng minh, các yếu tố cơ bản về cơ chế của tác động này vẫn chưa được làm sáng tỏ hoàn toàn. Tuổi tác, lipid huyết thanh, axit uric huyết thanh, đường huyết hoặc bệnh tiểu đường, phân bố mỡ trong cơ thể, huyết áp, hút thuốc lá, hẹp bao tử, cắt tử cung hoặc liệu pháp thay thế estrogen không được phát hiện có ảnh hưởng đến mối quan hệ béo phì – viêm khớp.

BMI cao hơn cũng có liên quan đến tăng nguy cơ tổn thương thoái hóa sụn chêm. Tuy nhiên, không chắc rằng tổn thương thoái hóa sụn chêm có vai trò căn nguyên trong sự phát triển của thoái hóa khớp gối hay không.

• Viêm khớp háng: Dữ liệu khảo sát Khám sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia đầu tiên cho thấy béo phì có liên quan chặt chẽ với viêm khớp háng hai bên hơn là viêm khớp háng một bên. Một đánh giá có hệ thống đã tìm thấy bằng chứng về mối liên quan tích cực giữa béo phì và sự xuất hiện của viêm khớp háng. Mối liên quan giữa béo phì và viêm khớp háng càng mạnh khi chẩn đoán bao gồm các tiêu chí lâm sàng cũng như X quang.
• Bệnh Gout: Tỷ lệ nam giới mắc bệnh gout ở Việt Nam ngày càng gia tăng, tuy nhiên vẫn chưa có con số đánh giá cụ thể nghiên cứu về dịch tễ tỷ lệ mắc bệnh gout do còn nhiều bệnh nhân đến khám và tự điều trị ở các phòng khám tư nhân. Bệnh  có liên quan đến quá trình chuyển hóa purin trong cơ thể, nồng độ acid uric vượt quá độ bão hòa trong máu gây kết tủa dưới da, ở thận, ở xương khớp tạo nên những cơn đau cấp ở khớp và xung quanh khớp kèm hiện tượng sưng.

Tư liệu tham khảo

– https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/beo-phi-anh-huong-den-he-xuong-khop-nao-vi